dinsdag 11 november 2008

1. Onze gedachten bepalen wat we zien

Dit is het eerste kopje in de brochure "Evolutie of Schepping": Onze gedachten bepalen wat we zien. Het voorspelt al meteen weinig goeds voor de rest van de brochure.

Oppervlakkig gezien lijkt het alsof de auteurs alleen willen uitleggen dat iemands achtergrond invloed heeft op hoe je iets interpreteert. Dat lijkt zo voor de hand te liggen dat daar eigenlijk weinig mis mee lijkt.

Waarom voorspelt deze opening dan toch weinig goeds? Omdat de brochure compleet voorbijgaat aan één van de voornaamste bestaansredenen van de wetenschappelijke methode: het elimineren van persoonlijke vooroordelen. Uiteraard wil dat niet zeggen dat alle wetenschappers onbevooroordeeld zijn, maar ze horen daar wel naar te streven.

Een stukje uitleg van de wetenschappelijke methode is hier misschien niet overbodig. Eén van de manieren waarop de invloed van vooroordelen bestreden wordt, bijvoorbeeld, is door niet te zoeken naar bewijs wat de theorie bevestigt, want dat is veel te makkelijk te vinden als je zoekt met een roze bril op. In plaats daarvan moet je zoeken naar bewijs wat de theorie ontkracht. Als dat lukt, dan zal een wetenschapper zelfs zijn meest geliefde theorie moeten aanpassen, of zelfs helemaal aan de kant moeten zetten.

Een ander belangrijk aspect is dat je werk gepubliceerd wordt zodat andere wetenschappers ernaar kunnen kijken. En als een wetenschapper ergens een fout gemaakt heeft, dan is er altijd wel een andere die bereid is dat aan te tonen. Pas als een theorie vele van deze aanvallen overleefd heeft, zal deze algemeen aanvaard worden.

Terug naar de brochure. Waar gaat deze nu precies de fout in? Hier:
Willen we naar de natuur en de mens kijken als een schepping die door een machtige God gemaakt is, of willen we dat niet?
Samen met de afbeelding eronder wordt er gesuggereerd dat we moeten kiezen: ofwel we kijken naar de natuur kijken vanuit het vooroordeel dat "een machtige God" de natuur geschapen heeft, ofwel vanuit het vooroordeel van de evolutie-theorie. Dit is een logische fout van het type "ongeldige tweedeling". Er zijn namelijk veel meer mogelijkheden. De oude Grieken hadden bijvoorbeeld een heel ander verhaal en dat geldt voor vele volkeren. En er is nog een mogelijkheid: wat nou als we willen proberen de natuur zonder vooroordeel te bekijken? Misschien is het nooit 100% mogelijk, maar we zouden er wel naar moeten streven - en de wetenschappelijke methode geeft ons precies het gereedschap hiervoor.

Dit is wat Darwin probeerde. Het zou duidelijk moeten zijn dat hij niet naar de natuur keek door de bril van de evolutieleer, want die bestond immers nog niet. Hij keek ook niet door de bril van geloof in de Schepping, want dat verhaal stond immers al vast. In plaats daarvan volgde hij de wetenschappelijke aanpak. Zo bevat zijn beroemde boek "The Origin of Species" bijvoorbeeld een heel hoofdstuk waarin hij de mogelijke zwakke punten voor zijn theorie opzoekt. Uiteraard legt hij ook uit waarom de tegenwerpingen op deze punten zijn theorie niet werkelijk in gevaar brengen.

En het stopt niet bij Darwin. Zijn werk is door vele generaties wetenschappers (150 jaar lang!) uitgekamd om te zien of ze zijn theorie konden ontkrachten. Ze vonden inderdaad wel fouten, maar de grote lijnen hebben de tand des tijds doorstaan. Sterker nog, er zijn vele ontdekkingen toegevoegd aan Darwin's werk. Zo gaf de ontdekking en ontrafeling van het DNA ons zoveel meer bewijs dat bijna naadloos in de evolutietheorie paste, dat er tegenwoordig binnen de wetenschap nog maar nauwelijks getwijfeld wordt aan de geldigheid van evolutie.

De suggestie dat we alleen maar evolutie zien omdat we door een "evolutie-bril" kijken is dus onzin en negeert compleet waar die "evolutie-bril" vandaan is gekomen. Waarom suggereren ze dit dan? Ik kan maar één ding bedenken: hun eigen idee dat de wereld geschapen is door "een machtige God" berust op een vooroordeel, en als ze de suggestie kunnen wekken dat dat voor evolutie ook geldt, dan kunnen ze ons hopelijk overtuigen dat we vrijelijk kunnen kiezen aan welk vooroordeel we de voorkeur geven. Dit zal later nog terug komen.
Denk na!
Wie zal in een bos meer zien: een boswachter of een kind dat altijd in de stad gewoond heeft?
Hmm, daar hadden ze misschien wat langer over na moeten denken:
Denk eens echt na!
Wie zal er in de natuur meer zien: een bioloog of een theoloog?

10 opmerkingen:

  1. Je schreef:
    "Samen met de afbeelding eronder wordt er gesuggereerd dat we moeten kiezen: ofwel we kijken naar de natuur kijken vanuit het vooroordeel dat "een machtige God" de natuur geschapen heeft, ofwel vanuit het vooroordeel van de evolutie-theorie. Dit is een logische fout van het type "ongeldige tweedeling". Er zijn namelijk veel meer mogelijkheden."
    Ik zie eigenlijk geen afbeelding staan onder deze zin in de folder, wat niet aan mijn computer zal liggen omdat ik andere plaatjes wel zie. En volgens mij wordt er niet gesproken over aan de ene kant de schepping door een machtige God en aan de andere kant de evolutieleer. Er wordt alleen gevraagd of je gelooft in het standpunt van de creationisten.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. @Marijke: dat komt doordat de brochure die online stond toen ik dit schreef iets anders was dan de brochure die er nu staat. Toen stond er wel degelijk een plaatje bij met een "evolutie-bril" en een "scheppings-bril". Ik kan zo gauw geen link naar het foldertje vinden zoals ik die gebruikt heb, behalve dan deze variant waarin opmerkingen zijn geplaatst door een andere criticus. Daar staat dat plaatje ook in.

    Vergeet ook niet dat het foldertje "Evolutie of schepping: wat kies jij?" heet.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. denk na:

    Wie zal in een bos meer zien: een boswachter of een kind dat altijd in de stad gewoond heeft?

    denk na:
    Wie zal in een leven meer van God zien: iemand die met God is opgegroeid of iemand die nooit van God gehoord heeft en hem niet kent?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. "Wie zal in een leven meer van God zien: iemand die met God is opgegroeid of iemand die nooit van God gehoord heeft en hem niet kent? "
    Allereerst is het nagenoeg onmogelijk om in Nederland op te groeien en nooit van God te horen. Zeker niet als je zoals ik op Katholieke en Christelijke scholen hebt gezeten. Ten tweede kan ik die vraag ook stellen voor Allah, Boeddha, Vishnu, Xenu, enzovoort. Juist het feit dat men doorgaans gelooft waar men mee is opgegroeid (en daarbij de andere geloven bijna achteloos verwerpt) is verdacht.

    Waar het in dit artikel om ging is dat als we willen weten hoe de wereld echt in elkaar steekt, we een methode moeten gebruiken die probeert vooroordelen uit te sluiten. De wetenschap is het beste waar we tot nu toe op zijn gekomen.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hoi Deen,

    Goede argumenten. Ikzelf ben opgegroeid in een huishouden waar religie geen enkele rol speelt. Vanuit deze positie ben ik vanaf mijn 18e (in de trein op weg naar mijn kamertje) elk weekend gaan lezen. Ik stond volkomen open voor elke visie. Ik denk dat de willekeur van de natuur voor veel mensen beangstigend is. Een godheid, mijn persoonlijke favoriete Godheid is Bertrand Russels’ theepot (http://nl.wikipedia.org/wiki/Russells_theepot) is voor veel mensen een troost en vangnet in zekere zin. Dat neemt niet weg dat religie, hopelijk, rudimentair is (lekker typerend) en uiteindelijk helemaal verdwijnt uit de praktijk en puur als cultureel erfgoed verschijnt in de geschiedenisboekjes naast Homerus (hoewel de bijbel natuurlijk in de schaduw van de Ilias staat)

    Helaas denken nog steeds veel gelovigen de absolute waarheid in pacht te hebben en dat staat wetenschappelijk en vrij denken natuurlijk behoorlijk in de weg.

    Ook een leuke one-liner:

    “Wat kan worden beweerd zonder bewijs, kan worden verworpen zonder bewijs.” Bron: Christopher Hitchens

    Ik vind dat je de zaken erg goed verwoord, en de manier waarmee je met alle reacties omgaat is erg scherp en goed. Ga zo door!

    Groetjes Maarten

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Even een kleine rectificatie op mijn eigen tekst:

    De willekeur van de natuur moet zijn: onverschilligheid van de natuur.

    sorry

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Yo.
    Je zegt : Het zou duidelijk moeten zijn dat hij niet naar de natuur keek door de bril van de evolutieleer, want die bestond immers nog niet.

    Dat is onjuist. De theory bestond al langer. Darwin heeft het alleen maar erg aannemelijk gemaakt. (bron: een BBC documentaire)

    Te veel eer voor Darwin dus. En je argument valt mijns inziens grotendeels in duigen.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. (Vervolg reactie hierboven)

    Maar klasse site heb je hier. respect gozer.

    RichBret

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @RichBret: Darwin was niet de eerste die suggereerde dat evolutie had plaatsgevonden, da's waar, maar wel één van de eersten die een plausibel mechanisme voorstelde. Uiteraard zijn er ook duidelijke voorlopers van Darwin aan te wijzen.

    Maar mijn argument valt of staat niet met of Darwin de eerste was of niet. Waar het om gaat is dat Darwin geen "evolutie-bril" gebruikte, maar dat hij een wetenschapper was, en dat zijn werk sindsdien door vele andere wetenschappers getest is. De wetenschappelijke methode is juist ontwikkeld om invloed van vooroordelen zoveel mogelijk uit te sluiten.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Charles Darwin en zijn evolutietheorie is voor de hand liggend, als je om je heen kijkt is dit voor iedereen aannemelijk.
    De vraag is Hoe is alles ontstaan voor de evolutie op deze aarde. Eens moet er niets geweest zijn en leven scheppen uit niets is en zal mijns inziens nooit door onze dimensie worden aangetoond.

    BeantwoordenVerwijderen

Als je anoniem reageert, onderteken dan alsjeblieft je bericht ergens mee (hoeft uiteraard niet je echte naam te zijn), zodat we de verschillende "Anoniems" uit elkaar kunnen houden.